تصویب نامه 3862/ت52804هـ
مورخ : 1395/1/21
موضوع : آیین نامه اجرایی ماده (26) اصلاحی قانون مالیات های مستقیم -مصوب 1394- (تصویبنامه شماره 3862/ت52804هـ مورخ 21/1/1395 هیأت وزیران)
وزازت امور اقتصادی و دارایی
هیئت وزیران در جلسه 15/1/1395 به پیشنهاد شماره 196570/19738/200 مورخ 20/10/1394 وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد تبصره (2) ماده (26) اصلاحی قانون مالیات های مستقیم -مصوب 1394- آیین نامه اجرایی ماده یاد شده را به شرح زیر تصویب کرد:
آیین نامه اجرایی ماده (26) اصلاحی قانون مالیات های مستقیم -مصوب 1394–
ماده 1- در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
الف- قانون: قانون مالیات های مستقیم -مصوب 1366- و اصلاحیه های بعدی آن.
ب- تابعیت: به ترتیب مقرر در قانون مدنی.
پ- اقامتگاه: به ترتیب مقرر در قانون مدنی.
ت- اداره امور مالیاتی صلاحیت دار: اداره امور مالیاتی که آخرین اقامتگاه قانونی متوفی در محدوده آن واقع شده است. اگر متوفی در ایران مقیم نبوده، اداره امور مالیاتی مربوط در تهران خواهد بود.
ث- فوت فرضی: مطابق تعاریف و شرایط مقرر در قانون مدنی و قانون امور حسبی.
ج- مؤدی: اشخاص موضوع صدر ماده ماده (26) قانون (وراث متوفی (منفردا یا مجتمعا) یا ولی یا امین یا قیم یا نماینده قانونی آنها).
چ- اظهارنامه: نمونه کاربرگی (فرمی) که حداقل شامل اطلاعات هویتی و مکانی متوفی و وراث و اموال و دارایی ها و بدهی ها، هزینه های کفن و دفن و واجبات مالی و عبادی و دیون محقق متوفی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه و در دسترس مؤدیان قرار می گیرد.
ماده 2- اداره امور مالیاتی صلاحیت دار مکلف است اظهارنامه هایی که در موعد مقرر (حداکثر یکسال از تاریخ فوت متوفی) تسلیم شده باشد، رسیدگی و نسبت به ارزیابی اموال، دارایی ها و بررسی بدهی های متوفی به شرح زیر اقدام نماید:
الف- مبنای ارزیابی اموال و دارایی ها، ارزش روز آنها در زمان فوت می باشد.
ب- مرجع اعلام ارزش سهام متوفی در شرکت های پذیرفته شده در بورس و بازارهای خارج از بورس، سازمان بورس و اوراق بهادار می باشد. در مورد سهام و سهم الشرکه و حقوق مالی متوفی در سهام و سهم الشرکه سایر اشخاص حقوقی، ارزش آن بر اساس رسیدگی اداره امول مالیاتی صلاحیتدار تعیین خواهد شد.
پ- مبنای ارزیابی ارزش روز اموال و دارایی ها به تاریخ فوت متوفی بر اساس تحقيقات اداره امور مالياتی صلاحيت دار است. در مورد ساختمان هایی که با توجه به نوع مصالح یا طرز معماری خاص دارای ارزش فوق العاده هستند و همچنين در ارزیابی جواهر و اشيای نفيس و سایر موارد خاص٬ از نظر کارشناس یا کارشناسان رسمی و متخصص یا متخصصين امر استفاده می شود. در این صورت هزینه مربوط توسط سازمان امور مالياتی کشور پرداخت خواهد شد.
ت- در مورد سپردههای نزد بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری و اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار٬ اصل مبلغ سپرده یا اوراق و سود متعلقه پرداخت نشده تا تاریخ فوت متوفی ملاک می باشد.
ث- در مورد اموال و دارایی هایی که بصورت اجاره به شرط تمليک می باشد مبلغ بدهی بابت اصل تسهيلات و سود و کارمزد معوق تا زمان فوت در صورتی که مستند به مدارک و اسناد مثبته قانونی باشد به عنوان بدهی پذیرفته می شود.
ج- واجبات مالی و عبادی در حدود قواعد شرعی با ارایه تأیيدیه و تسویه مربوط از مراجع ذی ربط و همچنين هزینه های کفن و دفن در حدود عرف و عادت.
چ- سایر بدهی های متوفی مستند به مدارک و اسناد مثبته قانونی که اصالت آن مورد تایيد اداره امور مالياتی صلاحيت دار قرار گيرد.
تبصره ۱- در مواردی که برای یک پرونده چند اظهارنامه از طرف مؤدی در موعد مقرر قانونی تسليم شده باشد و یا مؤدی نسبت به تسليم اظهارنامه اصلاحی در موعد مقرر قانونی اقدام نموده باشد٬ اداره امور مالياتی صلاحيتدار مکلف به رسيدگی و ارزیابی کليه اظهارنامه های مذکور با رعایت مقررات مربوط ميباشد.
تبصره ۲- ارایه گواهی حصر وراثت٬ توسط مؤدی٬ برای رسيدگی به پرونده مالياتی ضروری است. در صورت دسترسی به گواهی مذکور از طریق سامانه الکترونيکی مرجع صادر کننده٬ ضرورتی به تسليم آن توسط مؤدی نميباشد.
تبصره ۳- اداره امور مالياتی صلاحيتدار رسيدگیکننده به اظهارنامه مؤدی موظف است با رعایت قوانين و مقررات مربوط٬ اموال و دارایی اظهارنشده متوفی را شناسایی و نسبت به ارزیابی آنها اقدام نماید.
تبصره ۴- دیون٬ واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن متوفی حداکثر تا سقف ارزش اموال و دارایی های ابراز شده در اظهارنامه تسليمی در موعد مقرر با رعایت ترتيبات مقرر در بند (ب) ماده (۲۶) قانون (اعم از اموال و داراییهای ابراز شده یا شناسایی شده توسط اداره امور مالياتی صلاحيت دار) کسر می گردد.
تبصره ۵- موارد مصرح در صدر ماده (۲۱) و مواد (۲۴) و (۲۵) قانون٬ از شمول ارزیابی ماترک خارج می باشد.
تبصره ۶- اداره امور مالياتی صلاحيتدار موظف است نتيجه رسيدگی و ارزیابی خود را طی کاربرگ (فرم) ارزیابی اموال و دارایی ها و بدهی های موضوع ماده (۲۶) قانون که توسط سازمان امور مالياتی کشور تهيه می گردد به مؤدی ابلاغ نماید.
ماده ۳- گواهی بند (ج) موضوع ماده (۲۶) قانون٬ به درخواست مؤدی و پس از ارزیابی و رسيدگی اداره امور مالياتی صلاحيت دار٬ به شرح زیر صادر می گردد:
الف- در مواردی که ارزش اموال و دارایی های ارزیابی شده کمتر و یا مساوی دیون محقق متوفی٬ واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن باشد در این صورت اموال و دارایی هایی که مورد ارزیابی واقع شده اند٬ مشمول ماليات موضوع ماده (۱۷) قانون نبوده و گواهی موضوع بند (ج) این ماده به عنوان مراجع ذی ربط صادر خواهد شد.
ب- در مواردی که ارزش اموال و دارایی های ارزیابی شده بيشتر از دیون محقق متوفی٬ واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن باشد در این صورت جمع کل دیون محقق متوفی٬ واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن به ترتيب از ارزش روز (ارزش ارزیابی شده) اموال و دارایی های موضوع بند های (۴) ٬(۳) ٬(۲) ٬(۱) و (۵) ماده (۱۷) قانون کسر و نسبت به آن بخش از اموال و دارایی هایی که به ترتيب مذکور معادل ارزش دیون محقق متوفی٬ واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن می باشد٬ گواهی موضوع بند (ج) این ماده به عنوان مراجع ذی ربط صادر خواهد شد.
تبصره ۱- در مواردی که کسر دیون محقق متوفی٬ واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن با رعایت بندهای مذکور در ماده (۱۷) قانون بخشی از یک بند از اموال دارایی های موضوع ماده یادشده باشد٬ در این صورت انتخاب اموال و دارایی مورد نظر برای کسر موارد مذکور در آن ردیف با مؤدی می باشد.
تبصره ۲- نمونه کاربرگ (فرم) گواهی موضوع ماده (۲۶) قانون توسط سازمان امور مالياتی کشـور تهيه می گردد. در گواهـی صادره باید حداقل اطلاعات مربوط به نوع اموال و دارایی ها٬ مشخصات متمایزکننده آن دارایی و ارزش آنها در روز فوت درج گردد.
تبصره ۳- چنانچه پس از صدور گواهی٬ اطلاعاتی مبنی بر وجود اموال و دارایی هایی که در اظهارنامه ابراز نشده و یا در رسيدگی اداره امور مالياتی صلاحيتدار منظور نگردد٬ به دست آید٬ اداره امور مالياتی صلاحيتدار موظف است گزارش رسيدگی اصلاحی با رعایت ترتيبات مقرر در بند (ب) ماده (۲۶) قانون تنظيم و گواهی اصلاحی مربوط را مطابق مقررات صادر نماید.
تبصره ۴- در صورتی که مؤدی در اجرای ماده (۱۷) قانون نسبت به پرداخت ماليات اقدام نموده باشند و پس از رسيدگی به اظهارنامه مالياتی مشخص شود٬ بابت کل ماترک یا بخشی از آن مشمول ماليات نباشد٬ ماليات های پرداختی با ارایه اسناد و مدارک مثبته مطابق قانون مسترد خواهد شد.
ماده ۴- دیون محقق متوفی٬ واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن قابل کسر از اموال و دارایی های متعلق به متوفای ایرانی که در خارج از کشور واقع شده است (موضوع بند (۶) ماده (۱۷) قانون) نخواهد بود.
ماده ۵- در موارد فوت فرضی و همچنين در صورتی که تاریخ فوت متوفی به طور دقيق مشخص نباشد تاریخ صدور گواهی فوت توسط مراجع قضایی ملاک عمل خواهد بود.
ماده ۶- چنانچه اظهارنامه ماليات بر ارث به غير از اداره امور مالياتی صلاحيتدار اقامتگاه قانونی متوفی تسليم شده باشد٬ ادارات مذکور مکلفند مراتب را به همراه اسناد و مدارک مربوط به اداره امور مالياتی صلاحيت دار ارسال نمایند و مراتب را به طور مقتضی به تسليم کننده اظهارنامه اعلام نمایند.
ماده ۷- کسر دیون محقق٬ واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن متوفی از ماترک موضوع ماده (۱۷) قانون مستلزم تسليم اظهارنامه ماليات بر ارث در موعد مقرر قانونی (ظرف یکسال از تاریخ فوت متوفی) با رعایت سایر مقررات مربوط می باشد.
ماده ۸- در صورتی که در تعيين ارزش اموال و دارایی ها و بدهی های متوفی اختلافی بين اداره امور مالياتی صلاحيتدار و مؤدیان ایجاد گردد٬ با اعتراض مؤدی موضوع خارج از نوبت در مراجع حل اختلاف مالياتی موضوع قانون مطرح و ارزش تعيين شده مطابق رأی قطعی مراجع مذکور (موضوع فصل سوم از باب پنجم قانون) ملاک عمل قرار ميگيرد.
ماده ۹- عدم تسليم اظهارنامه مالياتی موضوع ماده (۲۶) قانون یا تسليم اظهارنامه خارج از موعد مقرر موجب تعلق جریمه ماده (۱۹۲) قانون نخواهد بود.
منبع : سازمان امور مالیاتی
