تکالیف اشخاص مشمول (ماده 2 تا 14)
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مؤدیان – ماده ۲
ماده ۲- کلیه اشخاص مشمول مکلفند به ترتیبی که سازمان مقرر می کند ، نسبت به ثبت نام در سامانه مؤدیان اقدام کنند. خرده فروشیها و واحدهای صنفی که مستقیما” با مصرف کننده نهائی ارتباط دارند ، علاوه بر عضویت در سامانه مؤدیان ، موظف به استفاده از پایانه فروشگاهی می باشند. استفاده از پایانه فروشگاهی برای مؤدیانی که مستقیما” با مصرف کننده نهائی ارتباط ندارند ، الزامی نیست ؛ اما مؤدیان مذکور موظفند کلیه صورتحساب های خود را به ترتیبی که سازمان مقرر می کند ، از طریق سامانه مؤديان صادر کنند.
سازمان با همکاری اتاق اصناف ایران مکلف است نسبت به آموزش ، توانمند سازی و مشاوره به اشخاص مشمول اقدام کند. کارگروهی مرکب از نمایندگان سازمان اتاق اصناف ایران و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در هر استان تشکیل می شود. کارگروه مذکور موظف است که به صورت سالانه درخواست مودیانی که اظهار به عدم توانایی در استفاده از پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان را دارند ، بررسی کند و در صورتی که این کارگروه با در نظر گرفتن شرایط مودی نظیر ویژگی های جسمی ، منطقه جغرافیایی ، سابقه مالیاتی و زیر ساخت ها و امکانات سخت افزاری و نرم افزاری تشخیص به ناتوانی و یا توانایی کمتر وی در استفاده از پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان را دهد ، شرکتهای معتمد ارائه دهنده خدمات مالیاتی موظف خواهند بود نسبت به آموزش ، توانمند سازی ، نصب و راه اندازی پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان برای این دسته از مودیان اقدام کنند ، به نحوی که مسئولیتها و جریمه های عدم صدور صورتحساب الکترونیکی از طریق سامانه مودیان به نیابت از این قبیل مودیان بر عهده شرکتهای معتمد ارائه کننده خدمات مالیاتی خواهد بود. این مسئولیت و جریمه های موضوع این قانون ، شامل مواردی که عدم صدور صورتحساب الکترونیکی ناشی از کتمان درآمد توسط مودی می باشد ، نخواهد بود. مودیان مذکور مکلفند کارمزد (تعرفه) استفاده از خدمات شرکتهای معتمد ارائه دهنده خدمات مالیاتی که مطابق با ترتیبات ماده۲۶ این قانون تعیین میشود را پرداخت نمایند.
تبصره-فهرست مودیانی که به دلیل ارائه کالا و خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده و نیز ماهیت کسب و کار آنها ، امکان عضویت در سامانه مودیان و صدور صورتحساب الکترونیکی را ندارند ، به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و پس از تصویب هیئت وزیران ، حداکثر تا پایان دی ماه هر سال برای عملکرد سال بعد توسط سازمان ، اعلام خواهد شد.
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مؤدیان – ماده ۳
ماده ۳- سازمان موظف است حداکثر ظرف مدت پانزده ماه از تاریخ لازم الاجراء شدن این قانون، سامانه مؤدیان را راه اندازی و امکان ثبت نام مؤدیان در سامانه و صدور صورتحساب الکترونیکی را از طریق سامانه مزبور فراهم کند.
تبصره ۱ – سامانه مؤدیان باید به گونه ای طراحی شود که امکان پاسخگویی به استعلامات الکترونیکی در خصوص اعتبارسنجی مؤدیان و أخذ و ارائه استعلامهای لازم به دستگاههای اجرائی را از طریق بسترهای یکپارچه دولت اعم از سامانه دولت همراه و مرکز ملی تبادلات اطلاعات موضوع تبصره (۲) ماده (۶۷) قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۴ / ۱۲ / ۱۳۹۵ فراهم کند. همچنین سامانه مؤدیان باید قابلیت فراخوان و تبادل اطلاعات را از طریق مرکز ملی تبادلات اطلاعات داشته باشد.
تبصره ۲– سه ماه پس از انقضای مهلت مذکور در این ماده ، فقط صورتحسابهای الکترونیکی که از طریق سامانه مؤديان صادر شده باشد ، از سوی سازمان معتبر شناخته شده و مبنای محاسبه اعتبار مالیاتی برای مؤدیان خواهد بود.
تبصره ۳- مودیان به وسیله پایانه فروشگاهی ، که دارای حافظه مالیاتی و تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری می باشد مبادرت به صدور صورتحساب الکترونیکی می نماید. ویژگی ها و مشخصات فنی پایانه فروشگاهی ، حافظه مالیاتی و تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری مربوط ، نحوه تبادل اطلاعات میان حافظه مالیاتی با سامانه مودیان توسط کارگروه راهبری سامانه مودیان تعیین میشود.
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مؤدیان – ماده ۴
ماده ۴– اصل بر صحت اطلاعات ثبت شده مؤدی در سامانه مؤدیان است ، مگر خلاف آن اثبات شود. مأموران مالیاتی ، جز در مواردی که مؤدی از ثبت نام در سامانه امتناع کرده و یا به ترتیبی که در ماده (۹) ذکر شده ، اثبات شود که در ثبت اطلاعات خود در سامانه مؤدیان تخلف نموده است ، حق مراجعه به محل فعالیت مؤدی و مطالبه دفاتر ، اسناد و مدارک وی و رسیدگی به آنها را ندارند
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مؤدیان – ماده ۵
ماده ۵- فرایند کلی ثبت معاملات و محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در سامانه مؤدیان به صورت زیر است :
الف – صورتحساب الکترونیکی ، توسط فروشنده از طریق سامانه مودیان صادر میشود. در مورد مؤدیانی که مستقیما” با مصرف کننده نهائی ارتباط دارند ، عملیات ثبت فروش و صدور صورتحساب الکترونیکی ، توسط پایانه فروشگاهی انجام میشود.
ب- در صورتی که خریدار، مصرف کننده نهائی نبوده و خود عضو سامانه مؤدیان باشد ، صورتحساب الکترونیکی صادر شده توسط فروشنده، به صورت خودکار به کارپوشه وی در سامانه مؤدیان منتقل میشود و به عنوان اعتبار مالیاتی برای او منظور می شود.
تبصره – مؤدیان مالیاتی مکلفند ظرف مدت سی روز از تاریخ درج صورتحساب الکترونیکی در کارپوشه مؤدیان نسبت به اعلام پذیرش یا عدم پذیرش اینصورتحسابها اقدام کنند. عدم اظهارنظر ظرف مدت مذکور به منزله تأیید صورتحساب مربوط میباشد.
پ- در پایان هر دوره سه ماهه، بدهی مالیات بر ارزش افزوده مؤدی که عبارت است از مابه التفاوت مالیات فروش و مالیات خرید(اعتبار مالیاتی) وی در طول دوره ، طبق مقررات توسط سامانه محاسبه میشود و در صورتی که مالیات فروش مؤدی بیشتر از مالیات خرید (اعتبار مالیاتی) وی باشد ، مؤدی موظف است مابه التفاوت را به ترتیبی که سازمان مقرر می کند ، به حساب سازمان واریز کند. متقابلا” در صورتی که مالیات فروش مؤدی کمتر از مالیات خرید (اعتبار مالیاتی) وی باشد ، سازمان موظف است با رعایت ترتیبات قانونی مربوطه مابه التفاوت را به مؤدی مسترد کند .
ت- پس از اتمام مواعد مقرر در ماده (۳) این قانون ، مأموران مالیاتی جز در مواردی که در این قانون اجازه داده شده ، نباید در تشخیص بدهی مالیات بر ارزش افزوده اشخاص مشمول دخالت کنند.
ث- به منظور تکمیل اطلاعات سازمان در خصوص مؤدیانی که عضو سامانه مؤدیان نبوده یا بدون صدور صورتحساب الکترونیکی اقدام به فروش می کنند ، سامانه مؤدیان باید به گونه ای طراحی شود که مؤدی بتواند خریدهای خود را که فروشنده برای آنها صورتحساب الکترونیکی صادر نکرده است ، به سازمان اطلاع دهد.
تبصره- گمرک جمهوری اسلامی ایران موظف است امکان انتقال الکترونیکی و برخط اطلاعات مالیات بر ارزش افزوده پرداخت شده توسط واردکنندگان را به سامانه مؤدیان از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات فراهم کند.
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مؤدیان -ماده ۶
ماده ۶ – جمع صورتحسابهای الکترونیکی صادره توسط هر مؤدی در هر دوره مالیاتی نمی تواند بیشتر از سه برابر فروش اظهار شده وی در دوره مشابه سال قبل ، که مالیات آن به سازمان پرداخت شده یا ترتیب پرداخت آن داده شده است ، باشد. جمع صورتحساب های الکترونیکی صادر شده در هر دوره مالیاتی برای واحدهای جدید تاسیس یا واحدهای فاقد سابقه مالیاتی نمیتواند بیش از سه برابر معافیت سالانه موضوع ماده ۱۰۱ قانون مالیات های مستقیم باشد صدور صورت حساب الکترونیکی بیش از حد مجاز مقرر در این ماده برای كلیه مودیان منوط به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده متعلقه یا تعیین ترتیب پرداخت بدهی مالیاتی یا ارائه تضامین کافی خواهد بود ، در غیر این صورت به صورت حساب الکترونیکی صادر شده اعتبار مالیاتی تعلق نمی گیرد. آیین نامه اجرائی این ماده ظرف مدت ۶ ماه از لازم الاجرا شدن این قانون توسط سازمان تهیه می شود و به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می رسد. آیین نامه مذکور باید به گونه ای تنظیم شود که راه اندازی کسب و کارهای جدید و فعالیت بنگاه های اقتصادی با مشکل مواجه نشده و در عین حال ، مانع شکل گیری مودیان صوری در نظام مالیاتی کشور شود.
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مؤدیان – ماده ۷
ماده ۷ – صورتحساب های الکترونیکی ثبت شده در سامانه مؤدیان به منزله ثبت آنها در سامانه فهرست معاملات موضوع ماده (۱۶۹) قانون مالیاتهای مستقیم است و فروشنده و خریدار تکلیف اضافی در این مورد نخواهند داشت
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مؤدیان -ماده ۸
ماده ۸- مؤدیانی که از ثبت نام در سامانه مؤدیان خودداری کنند و نیز خرده فروشی ها و واحدهای صنفی که مستقیما” با مصرف کننده نهائی ارتباط دارند ، در صورتی که از پایانه فروشگاهی استفاده نکنند ، مشمول امتیاز مذكور در ماده (۴) این قانون نمی باشند. سازمان موظف است معادل مالیات متعلق به فروش مؤدیان موضوع این ماده را به هر طریق ممکن از جمله مراجعه به محلهای فعالیت و رسیدگی به دفاتر ، اسناد و مدارک آنان ، (اعم از فیزیکی و الکترونیکی) یا هرگونه مدارک و قرائنی که به دست می آورد ، تعیین و مطالبه کند. در تعیین مالیات متعلق به این مؤدیان ، هیچ گونه اعتبار مالیاتی برای خریدهای آنان منظور نخواهد شد. مؤدیان مزبور ، در صورت اعتراض به میزان فروش اعلام شده توسط سازمان ، می توانند با ارائه اسناد و مدارک مثبته به مراجع دادرسی مالیاتی مراجعه کنند.
تبصره – در صورتی که مؤدی موضوع این ماده قبل یا حین دادرسی به عضویت سامانه مؤدیان در آید ، سازمان موظف است اعتبار مالیاتی وی را مطابق اعلام سامانه مؤدیان پذیرفته و از بدهی مالیاتی او کسر کند.
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مؤدیان – ماده ۹
ماده ۹- در صورتی که مؤدی ، برخی از فعالیتها و یا معاملات خود را کتمان کند ، یا از صدور صورتحساب های خود ازطریق سامانه مودیان خودداری کرده یا در ثبت قیمت با مقدار فروش مرتکب کم اظهاری یا بیش اظهاری شده باشد ، سازمان موظف است موارد تخلف مؤدی را از طریق سامانه مؤدیان به اطلاع وی برساند. در صورتی که مؤدی موارد مزبور را پذیرفته و آنها را در کارپوشه خود در سامانه مؤدیان ثبت یا صلاح کند، صرفا” مشمول جریمه های موضوع ماده (۲۲) این قانون خواهد شد.
در صورتی که مؤدی ، آن موارد را نپذیرفته و از ثبت یا اصلاح آنها در سامانه مؤدیان امتناع کند ، سازمان مراتب تخلف مؤدی را با اسناد و مدارک مثبته به هیأت حل اختلاف مالیاتی ارجاع می دهد. در صورت تأیید تخلف توسط هیأت حل اختلاف مالیاتی ، سازمان می تواند با مراجعه به مؤدی یا مطالبه دفاتر و اسناد او ، نسبت به حسابرسی دوره های مالیاتی سال تخلف اقدام نماید. علاوه بر این ، مؤدی متخلف مشمول جریمه های موضوع ماده (۲۲) این قانون خواهد بود.
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مؤدیان – ماده ۱۰
ماده ۱۰– اشخاص مشمول مکلفند شماره حساب یا حسابهای بانکی و شناسه یکتای دستگاههای کارتخوان بانکی (pos) یا درگاههای پرداخت الکترونیکی مورد استفاده برای فعالیت شغلی خود را به سازمان اعلام کنند.
تبصره – در موارد استفاده از حساب بانکی یا دستگاه کارتخوان بانکی (pos) یا درگاههای پرداخت الکترونیکی جدید ، اشخاص مشمول مکلفند اطلاعات آنها را بلافاصله از طریق کارپوشه خود در سامانه مؤدیان به سازمان اعلام کنند.
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مؤدیان – ماده ۱۱
ماده ۱۱- بانک مرکزی مکلف است با همکاری سازمان ظرف مدت یک سال پس از لازم الاجراء شدن این قانون ، نسبت به ساماندهی دستگاههای کارتخوان بانکی (pos) و یا درگاههای پرداخت الکترونیکی اقدام نموده و با ایجاد تناظر بین آنها با مجوز فعالیت و شماره اقتصادی بنگاههای اقتصادی ، به هر یک از پایانه های فروش ، شناسه یکتا اختصاص دهد. پس از تخصیص شناسه مذکور ، کلیه تراکنش های انجام شده از طریق حسابهای بانکی متصل به دستگاه های کارت خوان بانکی و نیز درگاه های پرداخت الکترونیکی به عنوان تراکنش های بانکی مرتبط با فعالیت شغلی صاحب حساب بانکی محسوب شده و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است ، در چهارچوب قانون و مقررات مربوطه ، اطلاعات این تراکنش های بانکی شامل مانده اول دوره ، وجوه واریزی ، وجوه برداشت شده و مانده آخر دوره هر حساب بانکی را به منظور تکمیل پایگاه اطلاعات هویتی ، عملکردی و دارایی مودیان موضع ۱۶۹ مکرر قانون مالیات های مستقیم مصوب ۱۳۶۶/۱۲/۰۳ با اصلاحات و الحاقات بعدی به صورت بر خط در اختیارسازمان قرار دهد.
تبصره- پس از انقضای موعد(گذشت زمان) مذکور در این ماده، اتصال دستگاههای کارتخوان بانکی (pos) و یا درگاههای پرداخت الکترونیکی که تعلق آنها به مؤدی معین توسط سازمان امور مالیاتی تأیید نشده باشد، به شبکه پرداخت بانکی کشور ممنوع است. بانک مرکزی و حسب مورد کلیه بانکها و ارائه دهندگان خدمات پرداخت موظف هستند مشخصات بهره برداران کلیه دستگاههای کارتخوان بانکی (pos) و پایانه های پرداخت الکترونیکی را بهسازمان اعلام کنند. در صورت تخلف از حکم این ماده، مرتکبان به مجازات درجه شش قانون مجازات اسلامی به غیر از حبس محکوم می شوند.
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مؤدیان – ماده ۱۲
ماده ۱۲– اشخاص مشمول مكلفند در صورتی که امکان صدور صورتحساب الکترونیکی به دلیل بروز حادثه یا نقص فنی فراهم نباشد مراتب را تا پایان روز اداری بعد ، از طریق کارپوشه خود در سامانه مؤدیان یا به هر طریق دیگری که سازمان اعلام می کند ، حسب مورد به سازمان یا شرکت معتمد ارائه دهنده خدمات مالیاتی اعلام کنند و تا زمان امکان پذیر شدن صدور صورتحساب الکترونیکی ، فروشهای خود را به ترتیبی که سازمان به موجب دستورالعملی مقرر می کند ، ثبت و صورتحسابهای صادره را به سازمان ارسال کنند.
تبصره- حکم این ماده در صورتی که امکان ثبت در سامانه موضوع ماده(۱۶۹) قانون مالیاتهای مستقیم فراهم نباشد نیز جاری است.
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مؤدیان – ماده ۱۳
ماده ۱۳- در صورتی که به هر دلیل اعم از تعطیلی (موقت یا دائم) و یا انحلال واحد کسب و کار، بهره برداری از پایانه فروشگاهی به طور موقت یا دائم متوقف شود ، اشخاص مشمول مکلفند مراتب را ظرف مدت ده روز از توقف بهره برداری از طریق کارپوشه خود در سامانه مؤدیان حسب مورد به سازمان یا شرکت معتمد ارائه دهنده خدمات مالیاتی اعلام کنند.
تبصره – در مواردی که تعطیلی واحد کسبی به حکم مراجع قانونی ذی ربط باشد و یا در موارد قوه قهریه یا بروز حوادث غیرمترقبه که مبتنی بر علل و جهاتی خارج از اراده اشخاص مشمول باشد و بر اثر آن اطلاع به سازمان ممکن نباشد ، اشخاص مشمول تا رفع موانع قهریه مذکور از رعایت مهلت زمانی مقرر در این ماده مستثنا می باشند.
قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مؤدیان – ماده ۱۴
ماده ۱۴– اشخاص مشمولی که نسبت به تغییر شغل یا محل فعالیت ، تغییر مالکیت یا اجاره واحد کسب و کار اقدام می کنند ، مکلفند ظرف مدت ده روز تغییرات انجام شده را از طریق کارپوشه خود در سامانه مؤدیان حسب مورد به سازمان یا شرکت معتمد ارائه دهنده خدمات مالیاتی اعلام نمایند.
منبع : سازمان امور مالیاتی
